logo miasta - trzy kolorowe spichrze
Translate:

Oddamy hołd żołnierzom francuskim




W dniu Narodowego Święta Niepodległości odbędzie się uroczystość poświęcona francuskim jeńcom. Ich groby znajdują się na Cmentarzu Starofarnym.


Kwatera francuskich żołnierzy znajduje się w południowej części narożnika cmentarza Starofarnego od strony Kanału Bydgoskiego. Obejmuje ona przestrzeń o długości około 10 metrów i szerokości około 2,5 metra. Mogiłę wyróżnia widoczny z dużej odległości maszt z flagami narodowymi Polski i Francji, białe krzyże oraz marmurowa tablica z nazwiskami żołnierzy jeńców. W kwaterze pogrzebane są szczątki żołnierzy, obywateli Francji, którzy podczas wojny francusko-pruskiej dostali się do niewoli i jako jeńcy wojenni przewiezieni zostali na będące wówczas pod zaborem pruskim polskie ziemie.
- Wojna francusko-pruska z lat 1870-1871 to istotne wydarzenie na mapie XIX-wiecznej Europy. Bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny była próba obsadzenia tronu hiszpańskiego przez Prusy, pośrednią – rywalizacja europejska Francji i Prus, istotna także z powodu świeżo rozstrzygniętej wojny austriacko-pruskiej (1866) o dominację wśród państw niemieckich (Prusy pokonały Austrię i w ten sposób rozstrzygnęły swoją przewagę wśród państw niemieckich) – tłumaczy dr Monika Opioła-Cegiełka  z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Niemal 400 tysięcy żołnierzy francuskich zostało wziętych do niewoli. Dla jeńców zorganizowano przeszło 200 obozów rozrzuconych po całym obszarze Niemiec, w tym ziemiach zaboru pruskiego. Niektórzy z jeńców trafili do Bydgoszczy. Zamknięto ich w karcerze przy ul. Długiej, gdzie w bardzo trudnych warunkach dożywali swoich ostatnich dni. Wiadomo, że było ich 23, ale nie wiadomo, jak długo w tym miejscu przebywali i jaki rzeczywisty był powód ich śmierci: czy wskutek odniesionych ran w boju lub więziennych chorób. Pewne jest tylko, że zmarli w Bydgoszczy, jeden w grudniu 1870 r., a pozostali w pierwszych miesiącach roku następnego. Na temat życia spoczywających jeńcach na cmentarzu Starofarnym wiadomo niewiele. Jednym z nielicznych historycznych dokumentów opisujących losy jeńców francuskich na terenie Bydgoszczy, są listy przetrzymywanych przez wojska niemieckie rannych Francuzów, określające liczbę żołnierzy przebywających m.in. w lazarecie bydgoskim, opublikowane przez międzynarodową komisję w Genewie. Na opublikowanych listach możemy znaleźć informację na temat pobytu jeńców w szpitalach wojskowych (głównych i rezerwowych),  informacje dotyczące ich ewakuacji, dane dotyczące daty i miejsca śmierci oraz jej przyczynie (określenie choroby) a także odnotowaną informacje o braku wieści o losie jeńca. Lista nr 5 przedstawia dane 95 żołnierzy przebywających w szpitalu rezerwowym w Bydgoszczy (Hopital de reserve, Bromberg). Wśród jeńców wymienionych 30 stycznia 1871 r. jako przebywających w szpi¬talu są dwaj żołnierze spoczywający w kwaterze na cmentarzu Starofarnym: Brochon Charles – muzyk, jednostka 94e ligne (przypisane schorzenie - przeziębienie), który zmarł 12 stycznia 1871 r. oraz Cabane Balthasar - 3 kompania 2 batalionu 64e ligne (przypisane schorzenie - gorączka), zmarł 5 kwietnia 1871 r.

- Z inicjatywy dr. Czesława Wieckiego prezesa Towarzystwa Przyjaciół Francji, które przejęło opiekę nad kwaterą, w dniu 29 września 1929 r. dokonano poświęcenia odnowionych mogił, tablicy i krzyży. Na krzyżach nie podano nazwisk, bo identyfikacja poszczególnych grobów nie była możliwa. Przebieg uroczystości został opisany na łamach „Dziennika Bydgoskiego” oraz „Gazety Bydgoskiej" na początku października 1929 r. Warto dodać że uczestniczył w niej mjr Duchon z wojskowej misji francuskiej w Warszawie. Płyta została poddana renowacji na początku XXI wieku, dzięki staraniom kpt. Jean-Noel Le Brun - szefa francuskiego elementu wsparcia w Joint Force Training Centre w Bydgoszczy. Pozyskano na ten cel, poprzez ambasadę Francji, środki z Ministerstwa Obrony Republiki Francuskiej – mówi dr Monika Opioła-Cegiełka.

W sobotę (11.11) o godz. 10 przy mogiłach żołnierzy francuskich odbędzie się uroczystość z udziałem m.in. zastępcy prezydenta Bydgoszczy Michała Sztybla oraz stacjonujących w Bydgoszczy żołnierzy wojsk sojuszniczych NATO.